Pytania i odpowiedzi

Czym jest podzielnik kosztów ogrzewania?

Podzielniki kosztów ogrzewania (niezależnie od rodzaju konstrukcji i typu) nie są przyrządami pomiarowymi w rozumieniu ustawy z dnia 11.05.2001 r. Prawo o miarach. Zgodnie z przepisami art. 4 pkt 5 tej ustawy, przyrząd pomiarowy jest to urządzenie, układ pomiarowy lub jego elementy, przeznaczone do wykonania pomiarów samodzielnie lub w połączeniu z jednym lub wieloma urządzeniami dodatkowymi. Podzielniki kosztów ogrzewania nie są przyrządami pomiarowymi gdyż nie mierzą żadnej wielkości fizycznej (także ciepła) - najczęściej przyrost ich wskazań zależy od temperatury powierzchni grzejnika w miejscu instalacji podzielnika i czasu oddawania ciepła przez grzejnik. W związku z tym podzielniki kosztów ogrzewania nie podlegają prawnej kontroli metrologicznej (zatwierdzeniu typu i legalizacji), a więc także obowiązkowi uzyskania dowodów tej kontroli.

1) W § 135 ust. 2 pkt 2 i ust. 3 pkt 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75 poz. 690) zapisano, że w budynkach z instalacją ogrzewczą wodną powinny znajdować się urządzenia umożliwiające indywidualne rozliczanie kosztów ogrzewania poszczególnych mieszkań lub lokali użytkowych w budynku.

2) Istnieją polskie normy PN-EN 834 z 1999 roku i PN-EN 835 z 1999 roku, dotyczące podzielników kosztów ogrzewania (odpowiednio: zasilanych energią elektryczną i działających na zasadzie parowania dyfuzyjnego), które są oficjalnymi tłumaczeniami norm europejskich z 1994 roku.

W jakim przypadku do rozliczeń ciepła na poszczególne lokale stosuje się liczniki ciepła a kiedy podzielniki

Ciepłomierze są przyrządami pomiarowymi służącymi do pomiarów ciepła, wskazują ciepło w legalnych jednostkach miary jakimi są: MJ, GJ, kWh i najczęściej instalowane są w węzłach cieplnych budynków mieszkalnych. Rozliczanie kosztów ogrzewania lokalu w oparciu o wskazania indywidualnego ciepłomierza możliwe jest tylko wtedy, gdy w każdym lokalu w budynku jest odrębna sieć rurociągów dołączonych do grzejników, która ma jedno wejście i jedno wyjście łączące je z instalacją centralnego ogrzewania w budynku. Taki system instalacji c. o. jest stosowany dość często w budynkach nowych lub modernizowanych. Ciepłomierze podlegają obowiązkowi zatwierdzenia typu i legalizacji.

W każdym innym przypadku podział kosztów ciepła w budynku na poszczególnych użytkowników lokali możliwy jest przy pomocy podzielników kosztów ogrzewania funkcjonujących wraz z przynależnym systemem rozliczeń. Koszt całkowity ciepła obliczany jest na podstawie wskazań ciepłomierza zainstalowanego w węźle cieplnym jednostki rozliczeniowej (najczęściej budynku). Wskazania tego ciepłomierza stanowią podstawę do rozliczeń między dostawcą energii cieplnej a zarządcą budynku.

Czy najpierw należy budynek ocieplić, wymienić okna, zmodernizować system grzewczy a na końcu zakładać podzielniki, czy kolejność prac nie ma znaczenia?

Budynek w pełni zmodernizowany zużywa oczywiście mniej ciepła ale rozliczanie jego kosztów na poszczególne lokale jest niezbędne, a nawet, w świetle obowiązującego prawa obowiązkowe. Często jednak powstaje dylemat od czego zacząć, ponieważ na kompleksową modernizację brak środków. Zarządca budynku działając w interesie lokatorów powinien zacząć od zmodernizowania systemu grzewczego: węzeł cieplny z pełną automatyką, wyregulowana instalacja c. o., zawory termostatyczne przy grzejnikach i podzielniki kosztów ogrzewania. Racjonalne zachowania lokatorów już po jednym sezonie grzewczym doprowadzą do zmniejszonego zużycia ciepła. Można więc będzie wystąpić do dostawcy o zmniejszenie mocy zamówionej i mniej płacić za ciepło. Zaoszczędzone środki finansowe można przeznaczać sukcesywnie na termomodernizację budowlaną. To znów może dać podstawę do kolejnego zmniejszenia mocy zamówionej. Warunkiem takich działań jest także profesjonalny projekt techniczny, rzetelne wykonawstwo i racjonalne zachowania lokatorów.

Co to jest węzeł cieplny

Węzeł cieplny to zespół urządzeń służących do przygotowania czynnika grzejnego o parametrach wymaganych dla instalacji centralnego ogrzewania i ewentualnie dla instalacji centralnej ciepłej wody z wykorzystaniem ciepła dostarczanego siecią ciepłowniczą, lub z własnego źródła ciepła (własnej kotłowni). Węzeł cieplny zwykle oznacza również punkt dostawy ciepła i jest wyposażony w odpowiednie urządzenia pomiarowe, takie jak ciepłomierze i wodomierze. Węzeł cieplny jest elementem łączącym pośrednio lub bezpośrednio sieć ciepłowniczą z instalacją cieplną w budynku. W przypadku, gdy węzeł cieplny obsługuje instalację centralnego ogrzewania oraz instalację centralnej ciepłej wody, to nazywamy go dwufunkcyjnym, a w przypadku gdy tylko jedną z nich, nazywamy go jednofunkcyjnym. Natomiast instalacja c. o. to układ przewodów centralnego ogrzewania w budynku wraz z armaturą i wyposażeniem, mający początek w miejscu połączenia przewodu z zaworem odcinającym tę instalację od węzła cieplnego lub przyłącza, a zakończenie na grzejnikach.

Kiedy budynek jest w pełni opomiarowany

Budynek wielolokalowy w pełni opomiarowany, to taki budynek w którym: w węźle cieplnym zainstalowany jest ciepłomierz umożliwiający pomiar ilości ciepła przeznaczonego na cele centralnego ogrzewania oraz na cele centralnego przygotowania ciepłej wody użytkowej.

1) instalacja centralnego ogrzewania jest wyposażona w termostatyczne zawory grzejnikowe,

2) grzejniki centralnego ogrzewania wyposażono w podzielniki kosztów centralnego ogrzewania,

3) instalacja centralnej ciepłej wody jest wyposażona w wodomierze służące do pomiaru ilości ciepłej wody w każdym lokalu,

4) instalacja wody zimnej jest wyposażona w wodomierze służące do pomiaru ilości wody zimnej zużywanej w każdym lokalu oraz w pozostałych punktach czerpalnych usytuowanych poza lokalami,

5) węzeł cieplny oraz instalacje cieplne i wodne wyposażone są w inne urządzenia umożliwiające właściwe funkcjonowanie systemu grzewczego,

Bardzo ważną funkcję spełnia automatyka pogodowa, regulująca parametry czynnika grzejnego odpowiednio do temperatury zewnętrznej.

Wyżej wymienione warunki określają przepisy Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. nr75, poz. 690).

Termostatyczny zawór grzejnikowy

Montowany przy grzejniku zawór sterowany jest głowicą termostatyczną. Stabilizuje on temperaturę powietrza w ogrzewanym pomieszczeniu na poziomie wybranym przez użytkownika. Czynność tę umożliwia pokrętło głowicy termostatycznej. W głowicy termostatycznej znajduje się mieszek wypełniony substancją, która zwiększając lub zmniejszając objętość pod wpływem zmieniającej się temperatury powietrza, przekazuje ruch mieszka na trzpień grzybka zaworu grzejnikowego - powodując przymknięcie lub otwarcie przepływu wody instalacyjnej przez zawór. Zawór to taki sam element mieszkania jak kontakt elektryczny, zawór kuchenki gazowej lub kran wodociągowy.

Co to jest algorytm rozliczeń

Algorytm rozliczeń to przepis postępowania właściwy dla danego rodzaju i typu podzielnika, wykorzystywany w komputerowym systemie rozliczania kosztów. Pozwala na określenie udziału kosztów zużytego ciepła w okresie rozliczeniowym przez indywidualnych odbiorców, w łącznym koszcie ciepła zużytego w budynku. Koszt ciepła zużytego w budynku określa się na podstawie wskazań ciepłomierza zamontowanego w tym budynku oraz ceny określonej w umowie o dostarczanie ciepła. Umowa zawierana jest pomiędzy właścicielem (zarządcą) budynku a przedsiębiorstwem energetycznym dostarczającym ciepło do tego budynku.

Jakie są źródła ciepła dla ogrzania pomieszczeń?

Główne źródło to grzejniki i przewody instalacji c. o. Ważne, chociaż zróżnicowane znaczenia mają zyski ciepła od:

instalacji ciepłej wody,
działania słońca,
pracujących urządzeń elektrycznych,
pracujących urządzeń gazowych,
instalacji oświetleniowej,
przebywających osób i zwierząt,
usytuowania lokalu,
innych źródeł.

Udział ciepła pochodzącego od instalacji centralnego ogrzewania, jest możliwy do regulacji przez użytkownika lokalu, który może się w tym celu posługiwać zaworem termostatycznym. Znaczenie tego źródła ciepła w pomieszczeniu jest tym większe, im niższa jest temperatura zewnętrzna.

Od czego zależą straty ciepła danego pomieszczenia?

W pomieszczeniach przeznaczonych dla ludzi konieczne jest utrzymywanie temperatury na poziomie określonym w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki ich usytuowanie (Dz.U. nr 75, poz 690). Wymagana tą normą temperatura w pokojach mieszkalnych wynosi 20 °C. Straty ciepła w pomieszczeniu występują wtedy, gdy temperatura powietrza w pomieszczeniu jest wyższa od temperatury na zewnątrz pomieszczenia. Zjawiskiem naturalnym jest dążenie do wyrównania temperatur po obu stronach przegrody (ściany). Przy niskich temperaturach zewnętrznych zachodzi potrzeba dostarczania do pomieszczenia określonych ilości ciepła, tym większych im większa jest różnica temperatur po obu stronach ściany. Wysokość strat ciepła i związanych z tym wydatków za ogrzewanie określonego pomieszczenia, odniesiona do jednostki czasu (np. 1 godziny) zależy od:

wielkości powierzchni przez którą przenika ciepło,
różnicy temperatur po obu stronach przegrody (ściany),
współczynników przewodzenia ciepła i grubości warstw materiałów budowlanych, z których wykonana jest ściana,
innych parametrów (np. wilgotności względnej materiałów przegrody),
intensywności wymiany ciepła (wentylacji),
upodobań dotyczących komfortu cieplnego (sąsiedzi),
aranżacji wnętrz: podłogi, meble, itp.
dodatkowych źródeł ciepła: pralki, zmywarki, prysznice, oświetlenie, akwaria, inny sprzęt AGD, itp.,
typu instalacji grzewczej i sposobu regulacji temperatury,
sposobu użytkowania lokalu: wynajem, stałe zamieszkanie, liczba osób,
indywidualnych upodobań użytkowników.

Czy możliwe jest przenikanie ciepła przez przegrody wewnętrzne?

Tak. Warunkiem przenikania jest występowanie różnicy temperatur po obu stronach przegrody. Przepisy techniczno-budowlane przewidują warunki, w których jest to możliwe, np. ściana wewnętrzna oddziela pomieszczenie mieszkalne (temperatura wewnętrzna według normy wynosi + 20 °C) od łazienki sąsiada (temperatura wewnętrzna według normy wynosi + 24 °C). Ogrzewanie wzajemne (skrośne) jest dość powszechne, ale nie zaburza poprawności rozliczenia, bo wymiana ciepła przy niewielkiej różnicy temperatur po obu stronach ściany jest nieznaczna. Każdy mieszkaniec uśrednia zachowania innych.

Czy na skutek obniżenia temperatury w sąsiednim lokalu opłata za ciepło może znacząco wzrosnąć?

Przenikanie ciepła przez przegrody wewnętrzne jest zwykle pomijane w rozważaniach związanych z rozliczeniami za ciepło. W skrajnym przypadku wyłączenia ogrzewania we wszystkich sąsiednich lokalach, zużycie ciepła zarejestrowane przez podzielniki kosztów ogrzewania lub ciepłomierz może znacząco wzrosnąć. W lokalach sąsiednich występują jednak zyski ciepła, o których mowa wyżej, a także przechodzą przewody pionowe instalacji centralnego ogrzewania oddające ciepło nawet w przypadku zamknięcia zaworów. Dodatkowo, lokal przyległy (o temperaturze wyższej), posiada instalację centralnego ogrzewania o parametrach granicznych (maksymalna wydajność ogrzewania) - co oznacza - że transport ciepła między sąsiednimi pomieszczeniami jest limitowany nawet w skrajnych przypadkach.

Skutecznym sposobem kierowania zachowaniami lokatorów, są zapisy w regulaminie rozliczania kosztów zużycia ciepła.

Jakie mogą być skutki zachowań lokatora, który zawór termostatyczny nastawia na "0"

Nadmierna oszczędność ogrzewania, nie wietrzenie pomieszczeń i obniżenie temperatury powoduje szereg groźnych skutków:

a. zdrowotny - sprzyja rozwojowi pleśni i grzybów (toksyny i patogeny),

b. materialny - powoduje zawilgocenie i zagrzybienie ścian, uszkadzając konstrukcję budynku,

dlatego przepisy określają minimalną temperaturę w mieszkaniu na 16 °C